Co się dzieje z pobraną krwią

Krew pobiera się do pojemników jednorazowego użytku, wykonanych z tworzywa sztucznego. Służą one zarówno do pobierania, jak i preparatyki oraz przechowywania. Aby podczas wykonywania tych wszystkich czynności uniemożliwić przedostanie się powietrza zawierającego bakterie, poszczególne pojemniki połączone są ze sobą za pomocą plastikowych drenów w jeden zestaw. Niektóre z pojemników w takim zestawie zawierają specjalne roztwory, zapobiegające krzepnięciu krwi lub przedłużające żywotność krwinek czerwonych.

Podczas pobierania krew jest stale mieszana, aby zapewnić jej odpowiedni kontakt z roztworem zapobiegającym krzepnięciu. Do tego celu służą małe aparaty, zwane wagomieszarkami. Kontrolują one jednocześnie czas trwania donacji oraz objętość pobieranej krwi, uniemożliwiając w ten sposób pobranie większej ilości krwi niż zaprogramowana (standardowo jest to 450 ml).

Po pobraniu krew zostaje poddana preparatyce, która polega przede wszystkim na rozdzieleniu jej na składniki. Aby przyspieszyć ten rozdział, wiruje się krew w specjalnych wirówkach. Zabieg ten należy wykonać jak najszybciej po pobraniu, aby zachować jak najwyższą wartość poszczególnych składników. Wirowanie umożliwia rozdzielenie krwi na trzy frakcje: koncentrat krwinek czerwonych, osocze i tzw. kożuszek leukocytarno-płytkowy, który służy do uzyskania koncentratu krwinek płytkowych.

Koncentrat krwinek czerwonych (KKCz) to krwinki czerwone wraz z niewielką ilością osocza. Można go przechowywać w lodówce do 42 dni po pobraniu.

Koncentrat krwinek Koncentrat krwinek płytkowych (KKP) stanowią płytki krwi zawieszone w niewielkiej ilości osocza. Niestety, ze względu na krótki czas życia krwinek płytkowych, KKP nadaje się do przetoczenia tylko w ciągu 5-7 dni od pobrania.

Osocze przechowuje się w stanie zamrożenia. Im szybciej zostanie zamrożone, tym więcej zawiera czynników krzepnięcia wrażliwych na wysoką temperaturę. Najwyższą wartość ma osocze, które przed upływem 8 godzin od chwili pobrania krwi zostanie schłodzone do temperatury –30°C lub niższej. Takie osocze nazywa się osoczem świeżo mrożonym (FFP – od ang. Fresh Frozen Plasma). Po zamrożeniu można przechowywać FFP w temp. –25°C lub niższej do 3 lat.

Ze względu na specyficzne potrzeby pacjentów, rozdzielone wstępnie składniki krwi niejednokrotnie poddawane są dodatkowym procedurom, takim jak usuwanie leukocytów, napromieniowywanie, czy podział na mniejsze porcje, przeznaczone do użytku pediatrycznego. Usuwanie leukocytów odbywa się przy użyciu specjalnych filtrów. Do napromieniowania składników krwi służą urządzenia zwane radiatorami, w których za pomocą promieni γ pozbawia się limfocyty możliwości namnażania.

Samo rozdzielenie składników krwi nie wystarcza do ich zastosowania w lecznictwie. Niezbędne jest wykonanie wielu badań. Przede wszystkim należy wykonać badania w kierunku obecności markerów wirusowych zapalenia wątroby typu B i C, oraz wirusa upośledzenia odporności HIV, a także odczynów kiłowych. Należy również potwierdzić grupę krwi dawcy. Dopiero po uzyskaniu wyników wszystkich badań może nastąpić tzw. zwolnienie składników krwi do użytku klinicznego. W tym celu zbiera się specjalna komisja kwalifikacyjna, która zajmuje się sprawdzeniem wszystkich wyników badań, poddaje każdy składnik kontroli jakości i na każdym pojemniku umieszcza etykietę jednoznacznie opisującą jego zawartość.

Zwolnienie składników krwi Składniki krwi zakwalifikowane do użytku leczniczego są przenoszone do lodówek, zamrażarek lub inkubatorów i tam oczekują na wydanie.

Każda czynność związana z pobraniem, preparatyką, badaniem, przechowywaniem jest bardzo dokładnie dokumentowana co pozwala na uzyskanie w przyszłości w razie potrzeby szczegółowych informacji o każdym zastosowanym do leczenia składniku.